بهترین غذا برای سگ های با معده حساس و مشکلات گوارشی
16 آبان 1403
در کل می‌شه روش‌های آموزش به سگ ها رو به دو دسته تقسیم کرد: روش‌هایی که با ترس و درد همراهه و روش‌هایی که بدون ترس و تنبیه پیش می‌ره. یا بهتره بگیم روش‌های آزارنده و روش‌های پاداش‌محور.
حالا منظور از روش‌های پاداش‌محور چیه؟ تعریف این روش خیلی مهمه چون در حال حاضر تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده که به ما می‌گه باید از روش‌های پاداش‌محور استفاده کنیم چون روش‌های آزارنده سلامت و رفاه سگ ها رو به خطر می‌ندازه. این خطرات شامل ترس، اضطراب، استرس، پرخاش، بیماری‌های ناشی از استرس، بدبینی و بدتر شدن ارتباط با صاحب می‌شه.
بعضی تحقیقات نشون می‌ده استفاده از روش‌های آزارنده برای آموزش به گربه ها هم منجر به خطرات مشابه می‌شه.
اکثر نهادهای رفتارشناسی و رفاه حیوانات استفاده از روش‌های پاداش‌محور رو توصیه می‌کنن.
انجمن دامپزشکی رفتار حیوانات آمریکا درمورد آموزش سگ ها می‌نویسه:
«انجمن دامپزشکی رفتار حیوانات آمریکا (AVSAB) براساس شواهد موجود توصیه می‌کنه که برای آموزش به سگ ها، از جمله برای درمان مشکلات رفتاری، فقط از روش‌های پاداش‌محور استفاده کنید.»
سازمان‌های دیگه مثل BC SPCA، Dogs Trust، RSPCA، در استرالیا RSPCA و CVMA هم از جمله نهادهایی هستن که آموزش پاداش‌محور رو پیشنهاد می‌کنن.
اما گاهی می‌بینم سوال پیش میاد که آیا بعضی رویکردهای خاص پاداش‌محور هستن یا نه. و از اونجایی که برای آموزش سگ ها قانون وضع نشده، گاهی بعضی از آدم‌ها سعی می‌کنن بگن که بعضی از روش‌ها «از روی لطف» یا «اخلاقی»ـه؛ در صورتی که واقعاً اینطور نیست. پس باید بدونیم که منظور از روش‌های پاداش‌محور چیه.
به عبارت ساده، روش‌های پاداش‌محور یعنی تقویت مثبت و تنبیه منفی. در حالیکه روش‌های آزارنده شامل تنبیه مثبت و تقویت منفی هستن.
البته برای آشنایی با این تعریف باید با مفهوم شرطی سازی کنشگر آشنا بشین. اگه بخوایم یه جور دیگه این روش رو توضیح بدیم باید بگیم که این روش شامل پاداش دادن به رفتارهایی می‌شه که دوست دارین بیشتر ببینین و حذف پاداش به خاطر رفتارهایی که می‌خواین کمتر ببینین.
دکتر ریچل کیسی (Rachel Casey) در تحقیق سال 2021 دو گروه از سگ ها رو با هم مقایسه کرد: گروهی که فقط با روش‌های پاداش‌محور آموزش دیده بود و گروهی که با استفاده از دو روش آزارنده یا بیشتر آموزش دیده بود (روش‌های آزارنده شامل این موارد می‌شد: تنبیه فیزیکی، قلاده برقی یا سیترونلا (که با پارس یا از راه دور فعال و کنترل می‌شد)، اسپری تربیتی و ضد پارس، آب پاش، زنجیر، جغجغه یا استفاده از صدا برای ترسوندن یا پرت کردن حواس سگ).
استفاده از دو مورد از این روش‌ها یا بیشتر باعث شد میزان بدبینی در سگ ها بیشتر بشه.
دانشمندها به صورت دقیق و شفاف توضیح می‌دن که چرا این دو روش مختلف رو کنار هم گذاشتن:
«بسته به رفتار کانونی، وقوع همزمان تنبیه مثبت و تقویت منفی اجتناب‌ناپذیره. رفتار کانونی با این تعاریف توصیف می‌شه: وقتی یک نوع رفتار در یک موقعیت بیشتر می‌شه، نوع دیگه از رفتار کاهش پیدا می‌کنه. مثلاً، عمل آب پاشیدن روی سگ می‌تونه باعث کاهش پریدن بشه (تنبیه مثبت) اما باعث بشه که سگ بعد از متوقف شدن اسپری آب بیشتر روی چهار پا بایسته (تقویت منفی). یا مثلاً ممکنه با نشون دادن توجه به سگ یاد بدیم که باید برای سلام کردن به آدم‌ها بشینه نه اینکه بپره بغلشون و اگه این کارو انجام نداد، با بی‌توجهی تنبیه بشه.»
من در توضیحم درمورد موانع بر سر راه استفاده از روش‌های اخلاقی آموزش و دلیل اینکه چرا آدم‌ها فقط از تقویت مثبت استفاده نمی‌کنن، در تعریف روش‌های اخلاقی به تکنیک‌های مدیریتی اشاره کردم:
«آموزش اخلاقی یعنی استفاده از تقویت مثبت و تنبیه منفی در آموزش در کنار روش‌های مدیریتی غیرآزارنده. به این روش، آموزش پاداش‌محور هم می‌گن و این روش توسط تعداد زیادی از نهادهای حرفه‌ای انجام می‌شه… روش‌های مدیریت اخلاقی شامل استفاده از افسار و مهار بدون کشش، بستن در سطل زباله، استفاده از دروازه برای دور نگه داشتن سگ ها از بچه‌ها یا بقیه حیوانات و استفاده از پوزه‌بند به کمک روش‌های غیر تنبیهی می‌شه طوری که سگ از قبل شرطی‌سازی بشه و نترسه.»
یه مثال دیگه برگرفته از تحقیق Vieira de Castro در سال 2020 هست که رفتار سگ ها در کلاس‌های آموزشی مختلف و ارتباط اونها با صاحبشون رو مورد بررسی قرار داد. دانشمندها روش‌های تربیتی رو براساس ویدئوی کلاس‌ها مورد ارزیابی قرار دادن. از جمله روش‌های آزارنده که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت می‌شه به تکون دادن قلاده، داد زدن سر سگ ها، کتک زدن سگ ها (روش‌های تنبیهی) و کشیدن قلاده و استفاده از قلاده تنگ برای نشستن سگ (تقویت منفی) اشاره کرد. اون دسته از کلاس‌ها که از این روش‌های آزارنده استفاده نکردن، جزو گروه پاداش‌محور بودن.
البته گاهی توضیح راه و چاه این روش‌ها به مردم عادی کار سختیه. مخصوصاً چون در این زمینه قانون وجود نداره.
برای همین کایندول همیشه می‌گه برای انتخاب مربی دنبال کسی بگردین که برای تربیت سگ شما از غذا و تشویقی استفاده می‌کنه. البته گاهی بازی هم پاداش درست و مناسبیه ولی حداقل می‌شه راحت فهمید که آیا مربی از غذا و تشویقی استفاده می‌کنه یا نه.
برای آموزش به گربه ها هم فقط باید از روش‌های پاداش‌محور استفاده کنین. استفاده از صدای بلند مثل جغجغه، پاشیدن آب یا داد زدن سر گربه هم برای سلامت گربه ها مضره و به ارتباط بین شما و گربه لطمه می‌زنه. اگه براتون سوال شده که اصلاً گربه تربیت‌پذیره یا نه، باید بگم بله، می‌شه… برای شروع بهتره بهش یاد بدین که با کریر خودش دوست باشه.
از اونجایی که برای تربیت سگ ها قانون وضع نشده، ما نمی‌تونیم تعریف مربی‌ها از روش‌هاشون رو کنترل کنیم. پس ماهایی که از روش‌های لطیف و اخلاقی استفاده می‌کنیم، باید تعریف درست و روشنی از این روش‌ها ارائه بدیم و صاحب‌های حیوان خانگی هم باید روی استفاده از این روش‌ها تأکید کنن.
اولین نفری باشین که دیدگاه خود را می نویسد.
